Ramazani është muaji i agjërimit për myslimanët në mbarë botën. Gjatë këtij muaji, myslimanët heqin dorë nga ushqimi, pijet dhe marrëdhëniet intime nga agimi deri në perëndim. Për disa, ky mund të duket si një privim fizik apo një sprovë trupore. Në njëfarë mënyre, është e vërtetë që agjërimi përfshin një përvojë fizike, por ai që fokusohet vetëm në aspektet fizike të tij, rrezikon të humbasë thelbin shpirtëror dhe qëllimin e vërtetë të Ramazanit.
Ramazani dhe Pesë Shtyllat e Islamit
Agjërimi i Ramazanit është një nga pesë shtyllat themelore të Islamit. Shtyllat mbi të cilat ndërtohet besimi islam janë: shehadeti (deklarimi i besimit), namazi, agjërimi, zekati dhe haxhi. Tre prej këtyre shtyllave – namazi, agjërimi dhe haxhi – janë akte rituale që kërkojnë bindje të plotë ndaj Zotit dhe përkushtim shpirtëror.
Si një ritual, agjërimi është një akt simbolik, kuptimi i të cilit bëhet më i qartë përmes përvojës personale. Përvoja e drejtpërdrejtë e agjërimit ndihmon në zbërthimin e domethënies së tij të thellë. Megjithëse është e mundur ta shpjegojmë intelektualisht, kuptimi i plotë i agjërimit zbulohet vetëm kur njeriu e përjeton atë.
Zhvillimi Shpirtëror dhe Takvaja
Thelbi i agjërimit të Ramazanit dhe qëllimi i tij janë përmbledhur në Kur’an me një fjalë të vetme: takva (devotshmëria). Allahu i Madhërishëm thotë: “O ju që besuat, agjërimi u është bërë obligim sikurse që ishte obligim edhe për ata që ishin para jush, që të bëheni të devotshëm.” (Kur’an, 2:183)
Po çfarë është takvaja dhe si lidhet ajo me aktin fizik të agjërimit?
Takvaja është një vlerë e lartë në Kur’an dhe përsëritet shpesh në mesazhet hyjnore. Ajo është një gjendje shpirtërore dhe një proces përvetësimi i vlerave të larta morale. Takvaja përfshin:
Dashurinë për Zotin, burimin e së mirës dhe bukurisë.
Përkushtimin ndaj udhëzimit hyjnor.
Frikën nga keqkuptimi i qëllimit të Allahut apo devijimi nga rruga e drejtë.
Kjo gjendje shpirtërore nuk mbetet vetëm në zemër, por manifestohet në veprime të përditshme, duke ndikuar në karakterin dhe moralin e besimtarit. Përmes takvas, besimtari rrit përkushtimin ndaj virtyteve të theksuara në shpalljet hyjnore, si: kurajë, bujari, dhembshuri, ndershmëri dhe qëndrueshmëri.
Qëllimi i Agjërimit përtej Ritualit
Agjërimi nuk është një akt i izoluar, por një proces që synon të ngrejë shpirtërisht dhe moralisht njeriun. Allahu i Lartësuar paralajmëron në Kur’an: “Nuk është tërë e mira (e kufizuar) t’i ktheni fytyrat tuaja kah lindja ose perëndimi, por mirësi e vërtetë është ajo e atij që i beson Allahut, ditës së gjykimit, engjëjve, librit dhe pejgamberëve, dhe pasurinë që e do, ua jep të afërmve, bonjakëve, të varfërve, udhëtarëve, lypësve dhe për lirimin e robërve. Ai që fal namazin, jep zekatin dhe ata që kur premtojnë e zbatojnë, si dhe ata që janë të durueshëm në skamje, sëmundje dhe luftë. Këta janë të sinqertët dhe këta janë të devotshmit.” (Kur’an, 2:177)
Kjo tregon se praktikat fetare, si namazi dhe agjërimi, nuk kanë vlerë nëse nuk i transformojnë njerëzit në qenie më të mira dhe më të përgjegjshme ndaj të tjerëve.
Agjërimi dhe Ndjeshmëria ndaj Nevojtarëve
Përmes agjërimit, myslimani përjeton urinë dhe etjen dhe mund të kuptojë gjendjen e atyre që jetojnë në varfëri dhe vështirësi. Kur’ani vazhdimisht na kujton se feja është e pakuptimtë nëse nuk i bën njerëzit më të kujdesshëm ndaj të tjerëve.
Allahu i Madhërishëm na mëson: “A e ke parë atë që përgënjeshtron Ditën e Gjykimit? Ai është që e përzë bonjakun dhe nuk e nxit ushqyerjen e të varfërit. Shkatërrim për ata që falen, por janë të pakujdesshëm ndaj namazit të tyre. Ata që vetëm shtiren dhe nuk japin as gjënë më të vogël (për të ndihmuar të tjerët).” (Kur’an, 107:1-7)
Agjërimi është një mjet për të forcuar ndjenjën e empatisë dhe dhembshurisë ndaj atyre që kanë më pak dhe për të nxitur ndihmën dhe bujarinë.
Agjërimi dhe Përgjegjësia Sociale
Si çdo praktikë tjetër fetare në Islam, edhe agjërimi i Ramazanit është një mundësi për të ndjekur përsosmërinë morale, duke ndikuar pozitivisht në ndërveprimin dhe organizimin shoqëror. Në një hadith, Pejgamberi (a.s.) u pyet: “O i dërguari i Allahut! Kush është njeriu më i nderuar?”
Ai u përgjigj: “Ai që ka më shumë takva.”
Kur sahabët nuk e kuptuan menjëherë këtë përgjigje, Pejgamberi (a.s.) shtoi: “Ai që ka qenë më i mirë para Islamit, është më i miri edhe në Islam, nëse e kupton shpalljen hyjnore.”
Ky hadith e bën të qartë se takvaja nuk është vetëm një cilësi shpirtërore, por një udhëzues për një jetë të ndershme dhe të drejtë në shoqëri.
Takvaja si Burim i Fuqisë Shoqërore
Asgjë nuk e fuqizon një bashkësi më shumë sesa zhvillimi i karakterit moral të anëtarëve të saj. Kur njerëzit mishërojnë vlerat morale të shpalljes, ata krijojnë një shoqëri të ndërtuar mbi ndihmën reciproke, drejtësinë dhe përgjegjësinë.
Kur’ani na mëson: “Kush i përmbahet dispozitave të Allahut, Ai do t’i hapë rrugë dhe do ta furnizojë nga burime që nuk i ka pritur kurrë.” (Kur’an, 65:2-3)
“S’ka dyshim se toka është e Allahut. Ai ia jep trashëgimi atij që do nga robërit e Tij. E ardhmja e lumtur është për të devotshmit.” (Kur’an, 7:128)
Ky mesazh tregon se fuqia dhe suksesi shoqëror janë të lidhura ngushtë me moralin dhe devotshmërinë e një populli.
Përfundim
Agjërimi nuk është vetëm një periudhë privimi nga kënaqësitë e kësaj bote, por një mundësi për të ushtruar vetëpërmbajtjen dhe për të përjetuar një rritje shpirtërore. Ramazani është koha e përkujtimit të Zotit dhe e ripërtëritjes së angazhimit ndaj vlerave të larta morale dhe shpirtërore. Asgjë nuk e forcon shpirtin e njeriut më shumë sesa ndjenja e takvas, e vetëdijes për Allahun. Ramazani na ndihmon të arrijmë këtë ndjesi dhe të thellojmë lidhjen tonë me Zotin.
